Afgelopen vrijdag gebeurde er iets vreselijks in Nieuw-Zeeland. Een man pleegde massamoord en liet de hele wereld meekijken. De grote platforms zijn druk bezig geweest de beelden te weren, maar iets online verwijderen blijkt ook voor de reuzen met al hun kennis over algoritmes, menselijk gedrag en leger aan moderators onmogelijk. Vervolgens duiken ‘stills’ van de dader uit de bewuste video op als illustratie bij berichtgeving in de reguliere pers en circuleert zijn naam rijkelijk. Ik werd er ongemakkelijk van.
Mijn ongemak zit ‘m in twee dingen. Ten eerste wil ik helemaal niet weten wie de schurk is. Ik wil zijn naam niet kennen en zijn gezicht niet zien. Het is al erg genoeg dat de naam en het gezicht van de massamoordenaar van Utøya voor eeuwig in mijn geheugen gegrift staan. Precies wat deze man beoogde: een naam in het collectieve geheugen van de wereld. Net zoals de dader in Nieuw-Zeeland beoogde door te livestreamen tijdens de moorden. Ik wil deze man niet in mijn hoofd moeten meedragen voor de rest van mijn leven.
Het tweede deel van mijn ongemak zit ‘m dan ook in het feit dat de media de dader zo makkelijk in de kaart speelt. Foto en naam zijn zo prominent aanwezig dat het bijna onmogelijk is deze informatie niet te zien. De crux zit ‘m in de herhaling. Door herhaling ga je het onthouden en dat is precies wat de dader wil: de eindeloze herhaling van zijn naam en daad. Net zo lang tot zijn naam collectieve kennis is geworden.
Ik was dan ook ontroerd toen ik vanochtend las dat de premier van Nieuw-Zeeland zijn naam nooit in de mond zal nemen.
He sought many things from this act of terror, but one was notoriety and that is why you will never hear me mention his name. […]To others I implore you: speak the names of those who were lost rather than the name of the man who took them. He may have sought notoriety, but we in New Zealand will give him nothing. Not even his name.
Ik zou willen dat kranten en nieuwszenders zich aansluiten bij deze strategie, maar ironisch genoeg zag ik deze video in een nieuwsbericht op The Guardian waar in de zesde zin de naam van de dader alweer genoemd wordt.
Als ik de naam niet wil weten, dan zit er voor mij niks anders op dan de nieuwssites selectief te scannen en nieuwsprogramma’s uit te zetten zodra het onderwerp aan bod komt. En dan nog kan ik alleen maar hopen dat de kracht van de herhaling dit keer geen vat op mijn onbewuste geheugen krijgt.
Mentions