We zitten er middenin, de tweede covid19-golf. Dat betekent dat het aantal alamerende uitspraken in de media weer toeneemt. Experts mogen aan praattafels om vragen beantwoorden, waar niet een kort antwoord op is te geven. Amateurs worden ingezet om twijfel te zaaien. En jij bent de luisteraar, de kijker, de nieuwsconsument. Met je telefoon in je hand of tablet op schoot veeg je door de stroom van gefilterde selfies, schreeuwende nieuwsberichten en hilarische videos.
Je bent aan het werk, maar hebt om de haverklap de neiging om even je telefoon te pakken en koppen te snellen. Zo interessant is deze Teams vergadering immers niet. Of je zit verveeld op de bank. Met je vrienden ergens afspreken is nu even geen optie. Dan maar weer verder scrollen. Hebben m’n vrienden online nog iets leuks te melden? Tussen de selfies door verleiden nieuwskoppen je door te klikken. Je klikt niet, maar ja, die kop zit nu wel in je hoofd.
Zo langzamerhand is duidelijk dat ons 24/7-nieuwstijdperk ons niet alleen goed geïnformeerd houdt, het maakt ons ook angstiger, somberder en meer gestresst. (1) Sensationele nieuwskoppen winnen meer oogbollen dan genuanceerde of optimistische. Dood, ongeluk, mislukking. Dingen die veel emotie oproepen. Verdriet, afkeer, walging. Je brein wordt alert van dat soort berichten. Ook al is het niet goed op de lange termijn, op de korte termijn wil je meer weten, meer emotie ervaren. Op de lange termijn levert dat een verhoogd stressniveau op en een somberder gevoel. Maar dat is pas later. Nu is het enige dat telt. Straks niet. Maar straks komt onvermijdelijk.
Sensationeel negatief nieuws heeft dus echt invloed op je stemming. Elke half uur nieuwssites checken voegt weinig aan je geïnformeerdheid toe. In de hoop iets leuks tegen te komen scrol je langs misinterpretaties en onwaarheden op sociale media. Ook al lees je de artikelen niet, de koppen lees je wel. Ongemerkt voedt het checken en scrollen je angst. Je begint zelfs te twijfelen aan nut en noodzaak van de maatregelen waardoor je nu lamlendig thuis rondhangt. Niet zo heel nuttig dus, dat eindeloos scrollen door je tijdlijn.
Als je merkt dat je angstiger bent dan normaal, als je merkt dat je lijf gestrest voelt, dan is dit het moment om op nieuwsdieet te gaan en je telefoon weg te leggen (2) (nou ja, wacht nog even tot je dit artikel hebt uitgelezen). De regels van het dieet zijn als volgt.
Beperk, beperk, beperk.
Beperkte inname is de basisregel. Natuurlijk wil je geïnformeerd blijven, maar dat hoeft niet elke tien minuten. Zelfs niet meer dan één keer per dag. Kies een moment van de dag uit waarop je nieuws tot je neemt. Niet direct als je opstaat en niet vlak voor het slapen gaan. Kies één of twee websites uit en laat het daarbij.
Ga je ook bij jezelf te rade hoe vaak je Insta, Facebook, Twitter, Tiktok of welk ander sociaal netwerk je graag gebruikt, opent. Is dat wel heel vaak? Uit verveling? De apps verwijderen van je telefoon is makkelijk te doen. Daarmee verhoog je de drempel om in te loggen op sociale netwerken. Vind je dat te ver gaan? Kies een moment op de dag uit waarop je je social media bekijkt.
Kijk ook meteen eens naar de lijst met merken, pagina’s en influencers die je volgt. Maken berichten van die mensen en organisaties je angstiger? Ontvolg. Ontvolg zelfs die goede vriend of vriendin die maar twijfelachtige berichten blijft delen. Als jij je daar aan ergert, is het aan jou om de ergernis uit te schakelen. Maak er een digitale najaarsschoonmaak van. Je kunt nu toch niet meer naar de kroeg. Met een uurtje werk doe je de jij van straks een hoop plezier.
Lees, kijk niet.
Het blijkt dat het nieuws bekijken en horen, door bijvoorbeeld ‘live’ amateurbeelden te bekijken, meer stress oplevert dan nieuwsberichten lezen. (3) Visuele informatie, video’s en foto’s, roepen meer reactie op in ons lichaam. Veel video-items voor online verspreiding zijn zelfs geoptimaliseerd om een sterke emotie op te roepen. Dat is namelijk waar jij naar blijft kijken. Weersta de verleiding video’s aan te klikken.
Kijk niet naar de praatprogramma’s. De crisis voert de boventoon van de gesprekken. Door tijdsgebrek gaan die gesprekken niet de diepte in en blijf jij als kijker met meer vragen dan antwoorden achter. Het brengt je heel weinig extra informatie, waarschijnlijk juist wel meer frustratie.
Voedt jezelf met positieve en constructieve verhalen
Als je op nieuwsdieet (en social media dieet) bent, heb je tijd over. Tijd die je anders zou vullen met gedachtenloos scrollen. Wat een rijkdom. Die kun je dus gebruiken voor andere dingen. Samen een serie of een film kijken, bijvoorbeeld. Of laat je inspireren door TED sprekers. Misschien een beetje afgezaagd hier en daar, maar bruikbaarder voor de jij van straks dan verwarring zaaiende influencers volgen. Leer een lied zingen. Lees eens een extra lang verhaal voor aan je kinderen. Of lees je partner een boek voor na het avondeten. Elke avond een hoofdstuk. Verlies je in verhalen die lichtheid brengen. Of die je ontroeren. Neem eens een abonnement op Storytel en luister naar boeken. Of gekker nog, ga eens naar de bieb. Verlies jezelf in de wereld van podcasts, waar experts wel de tijd krijgen om goed uit te leggen.
Dit is mijn dieet
Leuk al die adviezen, en dat weet je allemaal natuurlijk wel, maar die eerste stap zetten is zo moeilijk. Het enige dat ik voor je kan doen is delen waar mijn dieet uit bestaat.
De krant, lekker ouderwets op de iPad
Ik heb een abonnement op de Volkskrant en De Correspondent. Naast de nos.nl zijn dat de enige nieuwsbronnen die ik volg. Drie stuks, waar dat er voorheen misschien wel tien waren (inclusief internationale websites). Als je waardering hebt voor goede onderzoeksjournalistiek dan kun je ook een abonnement op Follow the Money overwegen.
(Bijna) geen sociale media
Al lang geleden heb ik sociale media apps verwijderd van mijn telefoon. Ik log alleen in op Facebook als ik even wil weten wat vrienden onlangs gedeeld hebben. Ik zoek dan specifiek die persoon op. Ik scrol niet door de algemene tijdlijn. Twitter en LinkedIn gebruik ik alleen als ik zelf iets te delen heb (als ik bijvoorbeeld iets heb geschreven), of als ik iemand een (publiek) berichtje wil sturen.
Whatsapp gebruik ik niet, dus ik ben vrij van allerlei groepschats. Heerlijk. Alleen met mijn directe familie deel ik een groep waarin we af en toe wat grappigs vertellen en foto’s te delen. De meldingen van de groep heb ik uit gezet.
En dan nog Youtube. Niet echt een sociaal medium te noemen, maar als er ergens een online plek is waar je je in kunt verliezen, dan is het wel dé beeldbank van de wereld.
Tip 1: log nooit in met je account op Youtube als je zoekt. Als je eenmaal iets opzoekt onder je eigen account, wordt je vooral meer van hetzelfde aangeboden. Daarom dus ook
Tip 2: gooi je cookies weg na het bezoeken van Youtube. Ik open een privévenster in mijn browser als ik iets wil zoeken op Youtube. Sluit ik dit venster dan worden de cookies meteen gewist.
Tip 3: Zet autoplay uit. Dit is hoe de makers van de Youtube interface je vast willen houden. Hoe langer jij kijkt, hoe meer zij verdienen.
Tip 4: zoek gericht. Als je iets wil weten over een onderwerp, type dat dan meteen in en laat je niet verleiden tot aanklikken van de videos op de voorpagina. Bekijk welke videos Youtube je aanraadt, maar wees kritisch. Voor je het weet val je dieper en dieper in de put van Youtube’s algoritme. Deze is ontworpen om zo lang mogelijk je aandacht vast te houden. En waar blijf je naar kijken? Juist, naar videos die sterke emoties oproepen. Weet dat. Zet desnoods een kookwekker voor de tijd die je je maximaal toestaat te meanderen in de beeldbank.
Luisteren en bewegen tegelijkertijd
Een paar maanden geleden merkte ik dat ik toch echt te weinig bewoog. Ik besloot dat het nu nog belangrijker is dat ik elke dag minstens een half uur wandel. Gewoon een rondje door de wijk. Zelfs als het regent. Vaak loop ik een straat in waar ik nog niet eerder ben geweest. Zo leer ik de wijk ook beter kennen. Tijdens het lopen luister ik podcasts of een luisterboek. Ik heb een abonnement op Storytel. In eerste instantie nam ik dat voor mijn dochter (nu vier), maar ik ontdekte dat ik luisteren naar een boek tijdens het wandelen of huishouden wel fijn vind. Ook op momenten dat ik niet de concentratie kan opbrengen om te lezen. Dan kan ik m’n ogen laten ontspannen na een dag beeldscherm turen. En ja, soms val ik dan in slaap.
Het is vooral aan jezelf om eens te grasduinen in je podcast app (spotify ook!). Gewoon eens wat proberen en het een kwartier de kans geven. Je ontdekt dan vanzelf wat je leuk vind. Dit zijn een aantal podcasts die ik veel luister en aanraad:
- This American Life. Eén van de bekendste Amerikaanse podcasts waarin tal van onderwerpen voorbij komt. Sommige afleveringen vind ik fantastisch, andere afleveringen raken niet aan mijn leven. Maar altijd goed geproduceerd. Wist je bijvoorbeeld dat ze ook een aflevering publiceerden over de Amsterdamse brandweer?
- Met Groenteman in de kast. Gijs Groenteman interviewt mensen. Sommige gasten vind ik interessanter dan andere. Ik vind Groenteman meestal wel lekker om naar te luisteren. Als je Groenteman niet waardeert, dan is dit niet een podcast voor jou.
- Beautiful Anonymous. Een supersimpel idee. Chris Gethard (acteur, comedian en schrijver) belt 1 uur lang met een anonieme beller. In het anonieme gesprek worden soms de meest bijzondere verhalen gedeeld door mensen van over de hele wereld.
- 30 minuten rauw. Podcast van Ruud de Wild. In 30 minuten, de kookwekker wordt gezet, ondervraagt De Wild zijn gast. Vooral afhankelijk van de gast of ik het leuk vind om naar te luisteren.
- Kan je even langskomen? Een serie over een man die vader wordt met een vrouw waar hij geen relatie mee heeft. Ik vond het zeer verfrissend om te luisteren naar deze serie. Zo vaak hoor je een man niet vertellen over vader worden. En dan ook nog in een niet gangbare gezinssituatie.
- Stadsastronaut. Marjolijn van Heemstra probeert met de blik van een ruimtevaarder te kijken naar onze planeet, maar dan vanaf de andere kant van de dampkring, als stadsastronaut
- Science Versus. Een team van fact checkers die wetenschappelijke publicaties induikt om erachter te komen wat de feiten zijn, wat niet, en wat nog niet duidelijk is. Zeer informatief en goed geproduceerd programma.
- Citizen Reporter. Deze podcast wordt gemaakt door Mark Fonseca Rendeiro. Mark is een vriend van me en produceert al afleveringen voor zijn show sinds podcasten bedacht werd. Hij heeft het afgelopen jaar een aantal mensen uit zijn netwerk geïnterviewd over leven tijdens de pandemie. Via de gesprekken die Mark voert krijg je een eerstehands verslag vanuit alle hoeken van de wereld.
- en natuurlijk mijn eigen podcast ervaring geen bezwaar . Ik ben aan het begin van dit jaar begonnen met een podcast. Ik portretteer vrouwelijke professionals.
Non-fictie boeken lezen
Tot voor kort stilde ik mijn intellectuele honger vooral met het lezen van artikelen. Kortere stukken over onderwerpen, vaak aangeraden door mensen in mijn sociale netwerk. Ik merkte dat ik daardoor vooral las wat anderen interessant vinden, en minder mijn eigen nieuwsgierigheid volgde. Een tijd geleden heb ik besloten dat ik meer de diepte in wilde op een beperkt aantal onderwerpen. Ik ben daarom weer meer non-fictie boeken gaan lezen. Een boek geeft de ruimte aan een auteur om een betoog uiteen te zetten. Na afloop probeer ik ook echt te verwerken wat me is opgevallen in die boeken door passages te markeren en kopieren naar m’n eigen notities. Iets dat ik eigenlijk sinds m’n studietijd niet meer deed.
Fictie lezen
Ik heb heel veel boeken gelezen in mijn leven. De laatste tien jaar echter bijna niet. Moeheid speelt daarin een grote factor. Moe van hard werken. Moe van een baby grootbrengen. Dan is het zo veel makkelijker om ’s avonds de TV aanzetten en jezelf te laten vermaken door anderen. Maar het lezen heb ik wel gemist. Sinds een jaar lukt het weer beter om romans te lezen. Onder andere door de tip te volgen dat ik met een kwartiertje lezen ook verder kom in een boek. De realiteit van een gezin is namelijk dat je meestal nog tal van andere taken tussen de tal van kindvragen beantwoorden moet doen. Maar een kwartiertje ergens op de dag heb je wel. Ik kies geen ingewikkelde literatuur uit, maar verhalen die ik makkelijk kan volgen, ook als het maar tien minuten per dag is.
Bloggen
Schrijven is voor mij verwerken en er achter komen wat ik eigenlijk denk of wil zeggen. Een deel van wat ik schrijf publiceer ik ook op mijn blog. Sommige van mijn vrienden bloggen ook. Het zijn er niet veel, maar precies genoeg om een kleine online community om me heen te hebben die mij dierbaar zijn. Via RSS volg ik deze bloggers. Zo kun je mij ook volgen, of door je in te schrijven voor mijn zondagse samenvatting.
De komende herfst en winter worden maanden waarin we allemaal heel veel thuis werken, soms de kinderen thuis hebben zitten vanwege ziekte. Het wordt een klein leven. Dat biedt ook ruimte om je mentaal te voeden met bronnen waar je in het normaal van 2019 niet aan toe kwam. Ontstress jezelf door je nieuwsinname drastisch te beperken en te blijven bewegen. Gebruik de vrijgekomen tijd om jezelf te verrijken met onderwerpen die jij leuk en belangrijk vindt.
Ik trek nu m’n schoenen aan en ga een blokje om. Ik zie dat David Tennant (ooit Dr. Who) een interview met Neil Gaiman (schrijver van o.a. Good Omens) heeft gepubliceerd. Luister je mee?
(1) https://www.psychologytoday.com/us/blog/why-we-worry/202009/the-psychological-impact-negative-news
(2) https://www.lifehack.org/532866/five-reasons-why-consuming-news-excessively-bad-for-your-health
Mentions